Boeken en publicaties
Zoeken

Formatief toetsen in de les
Toetsen van het leren, om te leren
- Bestelnummer:
- 32441
- Onderwijssoort:
- voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs
- Auteur(s):
- Meike Berben, Roel Vos, Joke Koopman
- Uitgever/Jaar:
- CPS Uitgeverij, 2022 (3de licht gewijzigde druk)
- Materiaal:
- Paperback
- ISBN:
- 9789065082091
- Reviews:
- Lees/schrijf review(s)
Wil jij weten hoe je formatief toetsen kunt toepassen in jouw lessen? In Formatief toetsen in de les introduceren de auteurs een model van formatief toetsen om dit cyclische proces zichtbaar te maken en om te kunnen gebruiken bij het ontwerpen van jouw lessen. Dit boek is geschikt voor beginners, maar biedt zeker ook de ervaren docent nieuwe inzichten en handvatten.
Bekijk een aantal voorbeeldpagina's
Formatief toetsen
Met formatief toetsen maak je niet alleen zichtbaar wat geleerd is, maar vooral ook wat nog te leren is. Dit proces wordt soms ook formatief evalueren of formatief handelen genoemd.
Doelgericht toetsen maakt het vaststellen van specifieke leerbehoeften, het geven van feedback en het nemen van beslissingen over het vervolg van het leerproces mogelijk. Dit kan meerdere keren in een les, door zowel de docent, leerling of een klasgenoot.
In dit praktische boek worden bij de drie ingrediënten van formatief toetsen – doel, toets en gevolg – voorbeelden, stappenplannen en werkvormen beschreven om formatief toetsen toe te passen in de les. Ook bespreken de auteurs in Formatief toetsen in de les voorwaarden en technieken die formatief toetsen kunnen ondersteunen en is er aandacht voor het gebruik van ICT-middelen.
Praktisch
De auteurs richten zich in dit boek vooral op praktische toepassingen van de formatieve toetscyclus in de les. Zij beschrijven technieken en werkvormen die relatief snel en eenvoudig zijn toe te passen om het leren te toetsen, feedback te geven en deze informatie te gebruiken in het sturen van het leerproces. Uitgangspunten daarbij zijn: het kost geen extra administratiewerk, het is te organiseren in een klas met 30 leerlingen en leerlingen en hun klasgenoten zijn actief betrokken.
(Dit is een licht herziene editie van Formatief toetsen in de les, ISBN 9789065081698. De auteurs hebben op basis van vele gegeven trainingen de inhoud her en der verder aangescherpt of toegelicht. Verder zijn de beschreven ICT-middelen geactualiseerd.)
Over de auteurs
Meike Berben is docent Nederlands en Frans en onderwijskundige. Nadat ze een aantal jaren als docent in het voortgezet onderwijs en NT2-onderwijs werkte, startte zij in 2011 bij CPS. Als adviseur begeleidt ze docenten en schoolleiders in het voortgezet onderwijs op het gebied van didactiek en taal. Haar specialismen zijn differentiëren in de les, formatief toetsen, ICT in de les en activerende didactiek.
Joke Koopman werkte in het vo, mbo en hbo als docent Nederlands, onderwijskundige en teamleider. Sinds 2016 is zij adviseur bij CPS. Ze verzorgt trainingen, advies- en begeleidingstrajecten voor docenten en leidinggevenden met betrekking tot docentvaardigheden, leiderschap en onderwijskwaliteit. Haar expertise ligt op het gebied van middenmanagement, toetsing en examinering, didactiek en taal.
Roel Vos is adviseur bij CPS en traint docenten in het ontwerpen en geven van effectieve lessen. Benaderingen die hij daarbij gebruikt zijn formatief toetsen, differentiëren, digitale didactiek, gamificatie, activerende didactiek en samenwerkend leren. Ook begeleidt hij secties van de exacte vakken, bijvoorbeeld bij examentrainingen, aangezien hij een achtergrond heeft als docent scheikunde.
Reviews
Schrijf een review'Formatief toetsen in de les’ is een prettig boek om mee aan de slag te gaan.
Als relatief beginner wat betreft formatief toetsen had ik op voorhand aardig wat interesse in het boek. Welke inzichten zou het me opleveren? Welke kansen en meerwaarde zie ik? Voor mij begon het boek met een helder thema. De vraag werd gesteld wat het verschil is tussen formatief en summatief. Wanneer gebruik je formatief met name? De noodzaak van formatief toetsen werd dan ook al snel duidelijk. Hoe kan je ervoor zorgen dat leerlingen zelf ervaren hoe ver ze zijn met de leerdoelen en waar nog mogelijke hiaten zitten? Formatief toetsen kan daarbij een hulpmiddel zijn. Met name het feedforward-systeem spreekt me erg aan. Een gemiddelde wiskundetoets (mijn vak) wordt door een leerling wel bekeken, maar meer of ik de punten wel goed heb opgeteld en of ik geen andere foutjes heb gemaakt. Het leerrendement van een toetsnabespreking is al jaren lastig te vergroten voor me. Feedback n.a.v. een toets wordt niet altijd toegepast in de toekomst. Een van de hoofdstukken waar ik het meest verknocht aan was, was het hoofdstuk waarbij er praktijkvoorbeelden gegeven werden. Samen met het hoofdstuk over ICT-hulpmiddelen, kwam het onderwerp voor mij nog meer tot leven. Natuurlijk kende ik al een aantal voorbeelden uit de praktijk en was ik ook bekend met een aantal ICT-tools, maar ik heb genoeg nieuwe dingen gelezen waar ik de meerwaarde van zie en waar ik mee aan de slag wil. Ben je op zoek naar een algemeen boek waarbij er genoeg praktijkvoorbeelden staan uit diverse vakgebieden van een school, dan is ‘Formatief toetsen in de les’ een prettig boek om mee aan de slag te gaan. Maar laat het een opstap zijn voor een gesprek binnen je vakgroep zodat je samen kunt ontdekken welke meerwaarde wat heeft bij een specifiek thema. Maarten Nijenhuis 3-10-2021
Fijn boek over formatief handelen, aanrader!
Bij het lezen van de titel was ik vrij sceptisch. Het boek heet namelijk niet 'formatief handelen in de les', maar 'formatief toetsen in de les'. Gelukkig werd in hoofdstuk 1 duidelijk dat met de term 'formatief toetsen' wel degelijk het formatief handelen wordt bedoeld dat ik voor ogen heb. In mijn lessen (wiskunde) ben ik al ruim drie jaar bezig met het bewust inzetten van formatieve elementen om inzicht te krijgen in leerprocessen van mijn leerlingen en, tenminste net zo belangrijk, om leerlingen inzicht te geven in hun eigen leerproces. Ik vond 'Formatief toetsen in de les' een prettig leesbaar boek met veel concrete informatie die gebaseerd is op onderzoek. Het is een boek van hoog niveau. Ondanks dat ik al heel veel doe met formatief handelen en mezelf inmiddels expert durf te noemen heb ik veel nieuwe dingen geleerd en weer een hoop nieuwe ideeën opgedaan om mijn lessen nog beter te maken. Het gedeelte over de rol van feedback was concreet en toepasbaar door de voorbeeldzinnen en strategieën. Hier ga ik zeker de komende periode meer aandacht aan besteden. Ik werd tijdens het lezen ook getriggerd door termen als 'scharniervraag', en 'single-point-rubric'. Ook hiermee kan ik de kwaliteit van mijn lessen denk ik nog verhogen. Afgelopen weken heb ik het boek ingezet bij het schrijven van ons nieuwe toetsbeleid. De duidelijke definities van woorden als summatief en formatief hebben geleid tot een goed leesbaar en duidelijk document. Het lesobservatieformulier formatief toetsen gaan we komend schooljaar waarschijnlijk inzetten als instrument om elkaar op een professionele manier van feedback te voorzien. Samenvattend is Formatief toetsen in de les een fijn boek over formatief handelen, waarin juist ook de ervaren docent nog flink aan het denken wordt gezet. Een aanrader als je opzoek bent naar nieuwe input voor het verbeteren van je lessen. Dieuwertje Spit, docent
Meerwaarde van formatief toetsen
Ik was reeds bekend met Berbens boek over "differentiëren is te leren" en ook dit boek over formatief toetsen in de les heeft een enorm prettige leesstijl. De mix van theorie en praktische voorbeelden zorgen ervoor dat je eigenlijk snel aan de slag kunt met voorbeelden van formatief toetsen. Vanuit mijn rol als docent met onderwijskundige taken heb ik ook de rest van ons team meegenomen in de meerwaarde van formatief toetsen, naast de summatieve toetsmomenten. Vooral het inzoomen op feedup, feedback en feed forward geeft ons veel handvaten om onze studenten te coachen in hun leerproces tot goede beroepsbeoefenaar in de zorg- en welzijnssector. Ik betrapte mijzelf er ook op dat ik dacht dat ik al aardig bekwam was in het feedback geven, maar dat ik dit vooral op taakniveau doe. Door het boek ben ik bewuster geworden op welk niveau in feedback wil geven en ook wanneer ik dit wil inzetten in mijn lessen. Als team zijn wij volop bezig om ons onderwijs vorm te geven zodat het voor ons ook makkelijker word om op sommige momenten af te wijken van onze bedachten gouden route. Dit met het doel dat een student met zijn urgente leervragen nog beter aan bod komt in onze lessen. Formatief toetsen is in mijn ogen cruciaal om dit op een goede manier vorm te geven. Niet de docent moet het zweet op de rug hebben, maar de student. Pepijn Ouwerkerk, docent
Fijn boek om te lezen
Ik vond het een fijn boek om te lezen. Dit omdat we net aan het begin staan van formatief handelen. Je krijgt meer zicht op wat formatief leren is door alle theorie die in het boek beschreven staat en hoe je dit kunt vormgeven in de klas met veel tips en tools om aan de slag ermee te gaan in de klas. Dat laatste vond ik erg fijn. Het geeft je handvatten om je onderwijs effectiever te maken en je zorgt ervoor dat het voor de langere termijn is gericht. Nu is het leren voor je cijfer en dan ben je het weer kwijt na een aantal weken en nu leer je voor het leven. Voor iedere leerkracht is dit een makkelijk te lezen boek om te lezen.