We onderschrijven dat gevoel en in aansluiting op eerdere adviezen van de Onderwijsraad reiken we drie gebieden aan waarop snel en duurzaam een verbetering van de lees- en taalresultaten kan worden bereikt: leesmotivatie, diep lezen ofwel ook lezen met begrip en taalbeleid en taalrijke didactiek in de school.  

Leesmotivatie 

Als motor onder leesbevordering is het zaak om in de eerste plaats te zorgen voor een omgeving waarin leerlingen uitgenodigd worden tot diep en extensief lezen van lange teksten. Enerzijds liggen hiertoe mogelijkheden door ruimte te maken in het curriculum voor vrij lezen, bijvoorbeeld door het instellen van leesperiodes waarin iedereen op school – inclusief leerkracht - leest in eigen gekozen teksten. Anderzijds is het van belang dat rond het gebruik van boeken en teksten in de les een motiverend didactisch ontwerp wordt gebruikt met veel ruimte voor uitwisseling van leeservaring, betekenisvolle thematiek, relevante informatie en authentieke opdrachten.   

Lezen met begrip 

Zowel in het primair als in het voortgezet onderwijs dient meer gebruik te worden gemaakt van authentieke, voor leerlingen relevante, teksten en dient te worden ingezet op geconcentreerd lezen en begrijpen van langere tekst. Teksten in lesmethodes beschikken vaak over een hoge informatiedichtheid. Daarentegen nodigen authentieke teksten uit tot lezen en zijn deze taalrijk met een redelijke informatiedichtheid. Irrelevante, niet-authentieke teksten kunnen weerstand oproepen en de leerling en leerkracht demotiveren om te lezen. Door als leerkracht gebruik te maken van teksten die relevant zijn om te lezen nodig je leerlingen uit om met deze teksten aan de slag te gaan en zich eigenaar te voelen van het leesproces. 

Taalbeleid en taalrijke didactiek 

Leesbevordering is van alle tijden, het gaat er echter om dat leesbevordering altijd als eerste op de agenda staat in alle lagen van de organisatie, bij alle docenten en in alle vakken. Daarvoor is taalbeleid nodig, gedragen door de gehele school. Bij goed onderwijs hoort een gerichte inzet op leesbevordering en leesmotivatie waarbij de referentieniveaus kunnen helpen om samenhang aan te brengen in de doorlopende leerlijn van basisschool tot examenklas. 

Juist nu ook buiten school sprake is van een verschralende leescultuur en veel kinderen thuis niet meer worden gestimuleerd om te lezen is het belangrijk om door te pakken op lezen en samenhang aan te brengen in beleid. De brief van de minister is daartoe een aanzet maar het komt erop aan dat scholen en vooral leerkrachten het belang zien van een leesoffensief in de klas, vanaf groep 1 tot en met 6 vwo.  

Meer informatie?

Bent u ook op zoek naar verbetering van uw leesonderwijs en wenst u samenhang aan te brengen in uw taalonderwijs? Wilt u intensief aan de slag met het taal/leesonderwijs binnen uw school en indien nodig onder begeleiding van een adviseur? Neem dan contact op met Koos van ‘t Hul en Els Loman (VO) of Yvonne Koene en Marjolein van Oenen (PO).