Ouderbetrokkenheid 3.0 op de islamitische basisschool Al-Ghazali

Interview met schoolleider Najiba Belah

Minke Bruning - 18 oktober 2019

Wat waren de redenen om de ouderbetrokkenheid op deze school aan te pakken? Was er een concrete aanleiding?

We wilden ouders meer betrekken bij de ontwikkeling van hun kinderen. De realiteit was dat als ouders iets werd gevraagd, ze het niet konden oppakken. Ouders waren best wel op een bepaalde manier betrokken maar niet op de ontwikkeling van hun kinderen. Dat moest anders. Veel ouders ervoeren gesprekken soms als kritiek. Ze hadden het idee dat ze alleen maar werden uitgenodigd voor een gesprek als het niet goed ging met hun kind. Ouders willen allemaal resultaat, maar er was weinig begrip voor de  problemen van het kind of voor de problemen waar leerkrachten tegen aanlopen in de dagelijkse lespraktijk. Gevolg was dat er regelmatig conflicten waren tussen ouders en leerkrachten. De ontevredenheid zat ‘m dus vooral in de gebrekkige communicatie en de zorg voor het kind. De vraag is dan natuurlijk: Hoe praten we dan wel samen, hoe willen we dat? Hoe geven we dat vorm?

Hoe heeft men dit aangepakt?

We ontvingen een flyer van CPS over ouderbetrokkenheid. Via de CPS website hebben we aanvullende informatie verzameld en daarna is contact opgenomen met een CPS adviseur en zijn we in gesprek gegaan over de aanpak van Ouderbetrokkenheid 3.0.

Hoe reageerden leraren en ouders op dit initiatief?

Ouders en leraren zijn natuurlijk ingelicht en beide partijen reageerden enthousiast. Het was ook wel even eng: laten we de ouders niet te veel toe? Ondanks de goede voorbereiding en een duidelijke aanpak was het voor mij als directeur ook nieuw. Je weet nooit precies hoe het een en ander in de praktijk zal uitpakken.

Wat is de rol van de schoolleiding in dit proces? Wat vraagt dit van de schoolleiding?

Geef het proces genoeg de ruimte. Dat geldt voor zowel de mensen om er in mee te gaan als  voor de kaders die je opstelt. Als directeur probeerde ik steeds helder te zijn over de richting die we hadden gekozen en te sturen op doel en resultaat. Dat werkte ook ondersteunend. Concreet naar ouders in de regiegroep betekent dat: waar ga ik een jaar lang mijn energie in steken? Een werkplan is dan erg nuttig en de leden van de regiegroep moesten helder hebben wat hun rol was en hun taak. Als directeur wilde ik ook alleen mensen die gemotiveerd waren om hier echt de schouders onder te zetten. Dat schept bij de leden ook verplichtingen t.a.v. een actieve deelname aan overleggen die gevoerd worden. Ook ben je als directeur alert op het tempo: niet te snel, niet te langzaam. We hebben nu een vaste en goede kerngroep.

Een ander voorbeeld van sturen is dat leerkrachten nu meer tijd krijgen voor de startgesprekken. Het vraagt voorbereiding maar ook tijd om daarna een gespreksverslag te maken. In het 2^e jaar hebben we ontdekt dat gebrek aan tijd stress geeft. Leerkrachten krijgen nu taakuren (een half uur tot  drie kwartier per gesprek) voor de startgesprekken. We hebben besloten vier weken de tijd te nemen om de gesprekken te voeren zodat er minder druk zit op de planning. De gesprekken zijn nu gesprekken waarin echt sprake is van ontmoeting met ouders. Onze leerkrachten (en ouders) hebben er meer plezier in.

Wat zijn de meest succesvolle activiteiten m.b.t. de ouderbetrokkenheid op de school anno 2019?

De samenwerkingsdagen en de regiegroep die echt met de school meedenkt. Deze dagen worden voorbereid in en door de regiegroep. Inmiddels is dit een jaarlijkse activiteit met wisselende inhoud en programma. Opbrengsten gaan terug de regiegroep in, worden met het team besproken en worden weer gedeeld met alle ouders. Zo ontstaat er een hele effectieve en constante uitwisseling. Er is geen angst meer om in gesprek te gaan, en als dat nodig is, om de confrontatie aan te gaan. Dialoog bijeenkomsten worden als heel fijn ervaren! We zijn echt trots op onze startgesprekken. Leerkrachten kijken er niet meer tegenop en pakken vanzelfsprekend hun rol. Ouders houden zich niet meer in en durven nu alles te zeggen. Het formulier met richtinggevende vragen wordt steeds duidelijker en passen we aan als dat nodig is. We staan open voor veranderingen. Er is meer rust: ouders weten wanneer ze welkom zijn voor gesprek en komen dan ook. Ze komen ook in de klas kijken. We hebben de ouderkamer opgeheven. Dat was in eerste instantie pijnlijk maar toch noodzakelijk. Ouders zie nu ook in dat dit meer rust geeft in de school en beter is voor de leerkrachten en de leerlingen. Zonder jaarlijkse samenwerkingsdag bestaat er eigenlijk geen OB 3.0. Elke ouder heeft recht op zijn stem. Ga met elkaar in gesprek anders gebeurt dat alleen op individueel niveau.

Zijn er ook zaken te noemen die minder succesvol hebben uitgepakt of die beter kunnen?

We gaan de visie nog eens aanpakken op kernwaarden. De kernwaarden zijn wel merkbaar in gedrag maar we willen er makkelijker over kunnen praten. Op een lijn zitten, samenwerken, gelijkwaardigheid zijn belangrijke kernwaarden. Ouders die in de regiegroep zitten kunnen scholing krijgen, zodat ze nog beter hun rol kunnen nemen. Er zijn plannen voor een Buddysysteem. Elke ouder uit de regiegroep vertegenwoordigt een leerjaar en maakt zich bekend naar de ouders van leerjaar. Deze ouder kan duidelijkheid geven over schoolse zaken: hoe werkt de school. Zo is de rekenspecialist in de regiegroep geweest om uitleg te geven over het rekenonderwijs/reken strategieën, zodat ouders er zelf ook iets over kunnen zeggen als andere ouders vragen hebben over de werkwijze.

Is er iets te zeggen over resultaten? Is de participatie en betrokkenheid van ouders daadwerkelijk verbeterd en waar is dat aan te merken?  

Ouders zijn echt meer betrokken, kunnen dat meer zijn. Voorbeeld: Elke ochtend is er De Nieuwskring waarbij een kind een nieuwsbericht presenteert, kinderen stelen dan vragen. Dit was een struikelblok. Ouders vonden het niet nodig om Jeugdjournaal te kijken, het kost zoveel tijd,….weerstand bij de ouders. Nu is uitgelegd via de regiegroep wat er gebeurt bij de Nieuwskring en waarom het belangrijk is dat ouders meewerken. Dit geeft nu geen probleem meer. Mensen klagen niet meer en gedragen zich anders en er wordt meer geluisterd. Ouders waarderen de leerkrachten meer en praten anders over leerkrachten. Praten er niet meer doorheen, geen uitvallen op het schoolplein zoals voorheen wel af en toe gebeurde. Behalve luisteren en duidelijkheid scheppen hebben we ook geleerd grenzen te stellen en dat heeft geholpen.

Hoe heeft met de advisering/begeleiding van CPS ervaren in het hele proces? 

We hebben veel gehad aan de samenwerkingsdagen. De start en het daaropvolgende onderzoek was helder. Het concept Ouderbetrokkenheid 3.0 is globaal en we konden er zelf invulling aan geven. Je hebt houvast aan concrete aanbevelingen zoals de startgesprekken. Momenten van samen zitten en de zaken bespreken die spelen is belangrijk. Veranderingsprocessen zijn voor een directeur soms lastig. Dus stel die momenten veilig met je externe ondersteuner. CPS kende de school goed en dat werkte erg plezierig.

Heeft de identiteit van de school invloed op de aanpak van de ouderbetrokkenheid?

Jazeker!  Voor ons betekent het dat we dezelfde cultuur en identiteit delen, we begrijpen elkaars taal en lichaamstaal. Dat is al een basis om elkaar te begrijpen en te kunnen begrijpen. Heb je dat niet dat moet je daar als school extra op investeren. Ouders voelen of ze welkom zijn. Het enige dat ze nodig hebben is een glimlach en te worden ontvangen als een gast. Dat is de insteek bij ons. En dat begint iedere dag bij de deur waar iedereen begroet wordt door de directeur.

"Ouderbetrokkenheid begint bij contact maken. Begrip start met echt contact te maken."

Wat zijn de plannen voor de komende jaren?

Wij gaan verder op de ingeslagen weg. Onze ambitie is dat alle ouders functioneren op het niveau van de ouders in de regiegroep. De regiegroep ouders hebben allemaal een ‘werk-portefeuille’ en krijgen steeds meer verantwoordelijkheid om de andere ouders te bereiken. Voorbeelden van portefeuilles zijn: rekenen, kunst en cultuur, zorg (jeugd en gezin), identiteit, contact voor hulpouders, de nieuwsbrief. Binnen de regiegroep rouleert het voorzitterschap en de taak als notulist, iedereen komt aan de beurt. Zo is iedereen verbonden en doet mee.

Interview is afgenomen door Barbara de Boer.