Blog

Een nieuw schooljaar, een nieuw begin. Tenminste, dat hoop ik dan maar. Er zijn tenslotte nog 9100 voltijds lerarenbanen in te vullen en, dat wordt vaak vergeten, ook nog 1100 fte aan directeursfuncties staat open. Niet gek dus dat voor een groot aantal scholen het jaar minder vrolijk begint.

^{Blog 7 - Oracy}
Mondelinge taalvaardigheid is ontzettend belangrijk: voor het leren lezen en schrijven, maar ook om te leren je te uiten, begrepen te worden en anderen te begrijpen. Natuurlijk praat ik veel met kinderen, heb ik groepsgesprekken en gebruik ik denksleutels om gesprekken met de (kleuter)klas te voeren. Maar wat de opbrengsten hiervan zijn, kan ik eigenlijk ook niet benoemen. Hoe ik dit kon veranderen, in mijn toch al overvolle lesagenda, was mij tot voor kort onduidelijk. Maar laatst ontdekte ik dat het voor de hand liggender én makkelijker is dan ik altijd had gedacht.

^{Blog 6 - Oracy}
Voor en tijdens de basisschoolleeftijd is de hersenontwikkeling van kinderen het grootst. Een aanzienlijk deel van die tijd zijn ze echter niet op school, maar thuis. Daar ligt dan ook een belangrijke rol in deze ontwikkeling. Je kunt als leerkracht nog zo hard je best doen om taal te stimuleren, het grootste effect bereik je als je met het thuisfront samenwerkt. Daarom gaat dit Oracy-blog over de rol van ouders bij de ontwikkeling van mondelinge taalvaardigheid.

De Jan Ligthartschool in Woudenberg is een Leader in Me school. Waarom hebben ze voor Leader in Me gekozen, en wat levert hen dat op? We gingen langs op de school en maakten daar samen met de leerlingen, leerkrachten en ouders een video.

Ik sprak laatst oud-collega Monique van Daal van basisschool Atlantis in Amersfoort. Over van alles maar ook over hoe het ging na de hele coronaperiode. Ze vertelde dat er natuurlijk een hoop gedoe is geweest, maar ook dat er hele waardevolle dingen ontstaan zijn in die periode. De inzet van gangmaatjes noemde zij als één ervan. Haar verhaal hierover vond ik zo’n mooi voorbeeld van hoe kinderen floreren als ze verantwoordelijkheden krijgen. In dit blog vertel ik jullie er graag meer over.

_{Blog 5 - Oracy}
Vrijdag sta ik als invaller voor de klas van groep 7. Tijdens de pauze kijk ik met de klas naar een uitzending van het jeugdjournaal. Het journaal eindigt met een stelling: Het is leuk om een opvallende naam te hebben. Dit naar aanleiding van het nieuws dat het kind van Elon Musk de naam X AE A-XII heeft gekregen. Juist op het moment dat ik de stelling wil toelichten en daarover met de kinderen in gesprek wil gaan, staat een leerling op en loopt als vanzelfsprekend naar het bord. Het is Anna.

^{Blog 4 - Oracy}
Je kent het wel: een leerling met een veel te lange spreekbeurt waar geen kop of staart aan zit, een ander die tijdens zijn voordracht steeds afgeleid is of een leerling die tijdens een discussie veel te ver uitweidt. De overige leerlingen haken af, gaan kletsen en jij staat er met kromme tenen bij. Een verhaal goed opbouwen, op de tijd letten, geconcentreerd blijven: allemaal aspecten van een goede presentatie die kinderen moeten leren voor ze het kunnen. Maar hoe help je ze daarbij?

Op verzoek van onderbouwteams of kinderopvangteams neem ik nogal eens een kijkje in peuter- of kleutergroepen. Bijvoorbeeld in het kader van een visietraject op het jonge kind of om adviezen te kunnen geven over hoe spel en spelend leren beter kunnen. Een ochtend observeren bij de kleuters. Wat is nou leuker dan dat?

^{Blog 3 - Oracy}
Op de gemiddelde basisschool krijgen kinderen maar weinig het woord. Ze antwoorden op een vraag en geven af en toe een spreekbeurt. Terwijl veel oefenen met mondelinge taalvaardigheid noodzakelijk is om goed te leren spreken en luisteren; vaardigheden die zorgen dat kinderen anderen beter begrijpen en zelf beter begrepen worden. Vaardigheden dus die noodzakelijk zijn voor goed functioneren in de samenleving. Bovendien helpt oefenen met mondelinge taalvaardigheid om kennis te verwerven. Vragen beantwoorden, presenteren of debatteren over de stof zorgt ervoor dat deze beter beklijft.

Biesta: “Het gaat om de lastige vraag welke talenten goed leven en goed samenleven mogelijk maken.”

In ons werk op de scholen worden wij steeds vaker gevraagd om het goede gesprek te helpen voeren. Soms door het samen voor te bereiden, soms door als procesbewaker het gesprek in goede banen te leiden, waarbij de moeilijke passages niet worden geschuwd. Dit soort gesprekken noemen wij schurende gesprekken. Gesprekken waarbij je het oneens met elkaar mag zijn, het spannend is met als doel om elkaar beter te leren kennen of te leren van en met elkaar. Zoals in Deep Democracy een van de uitgangspunten is: je hebt elkaar nodig om betere luisteraars te worden.

Van mijn buurmeisje Milou (6 jaar) heb ik een zelfontworpen uitnodiging gekregen voor een inloopochtend op haar school. Het is een basisschool waar gewerkt wordt met zelfleiderschap volgens de 7 gewoonten van Covey, de pedagogische leerlijn: ‘Leader in Me’. Mijn interesse is gewekt; dat zelfleiderschap bij kinderen klinkt nogal pretentieus. Ik ben nieuwsgierig hoe dat eruit ziet in de praktijk!

Sinds 1 augustus 2021 zijn er nieuwe wettelijke eisen voor bevordering van burgerschap in het onderwijs. Dit is natuurlijk uiterst interessant om met elkaar over te praten, te sparren en te discussiëren. Waar liggen de taken en verantwoordelijkheden voor scholen en waar liggen die van ouders? Feit is dat scholen nu aan het denken worden gezet: hoe gaan wij om met burgerschap? Iedere school moet concrete leerdoelen maken.

Thematisch werken (of taalonderwijs in verbinding) staat op dit moment volop in de belangstelling. Steeds meer basisscholen zoeken een alternatief voor de klassieke lessen begrijpend lezen en erkennen het belang van een geïntegreerde of thematische aanpak van taalonderwijs. Hierbij worden taaldoelen gekoppeld  aan wereldoriëntatie en ontstaat er een verbinding  binnen of tussen de verschillende vakken. Dus laten we stoppen met eenvoudige, arme teksten en invulbladen en beginnen met het bouwen aan een rijk netwerk waarbij wereldoriëntatie de basis voor taal en begrip vormt.