Blog

Onlangs was ik op een basisschool in Moerkapelle waar ik me verwonderde over de mooie teksten op de wanden. Allemaal gingen ze over het belang van lezen. En dan vooral het plezier ervan. Wauw! Overduidelijk dat deze school werk wil maken van leesbevordering in de school. Een keuze? Nee, ik denk een must voor iedere school.

Het stellen van doelen is een belangrijk onderdeel van het onderwijs, zowel voor leraren als leerlingen. Door het stellen van doelen wordt de focus van de les gelegd op specifieke leerdoelen en wordt de leerstof effectiever aangeboden. Hierdoor kan de leerling zich beter concentreren en is de kans groter dat hij of zij de leerstof daadwerkelijk begrijpt en onthoudt.

Op het strand bij Makkum staat een groep volwassenen tegen elkaar aan te duwen en met zwaarden te zwaaien. Een interessant spektakel dat nieuwsgierige blikken uitlokt. Voor wie dichterbij durft te komen, wordt duidelijk dat hier sprake is van ‘professioneel vechten’. Deelnemers ervaren fysiek wat er gebeurt als ze allebei blijven duwen en wat als ze rustig en gecontroleerd andermans duwtje incasseren of zelfs verwelkomen.

Voor veel teamleiders en directeuren zijn de afgelopen jaren bijzonder intensief geweest: van lockdowns naar anderhalvemeterschool en van een steeds nijpender lerarentekort naar uit de pan rijzende kosten voor verwarming van de school. Tegelijkertijd vragen de NPO-plannen extra inspanningen. Je wilt wel interventies plannen en constant verbeteringen doorvoeren, maar komen die in de praktijk wel tot uitvoering? Want de praktijk blijkt nu vaak weerbarstiger dan de NPO-scan en de menukaart doen vermoeden. Hoe dek je je in tegen al die onzekerheden? En moet je dat eigenlijk wel willen?

Steeds vaker heb je kinderen met een niet-Nederlandse achtergrond in je klas. Je wilt ook hen het beste onderwijs geven, zorgen dat ze kunnen meekomen, niet uitvallen. Soms merk je echter dat je zo’n kind en zijn ouders niet begrijpt en zij jou niet. Je weet niet waar het mis gaat, omdat je vaak niet weet wat je niet weet. Bovendien ben je bang om iets verkeerds te zeggen; je wilt het juist goed doen. Iedereen erkent het belang van aandacht en respect voor culturele verschillen, zeker in onderwijssituaties en juist ook in deze tijd van polarisatie. Maar hoe ga je in de praktijk om met de verschillende achtergronden van leerlingen en ouders op school?

De teamleden van de jonge Christelijke Basisschool AquaMarijn in Groningen zijn ambitieus. Ze wilden zichzelf en hun school verder ontwikkelen. Niet via een training, maar intensiever en meer passend bij hun speerpunt: lerende cultuur. Sommige teamleden waren al bekend met Lesson Study: een methode waarbij je samen met collega’s een goed doordachte les ontwerpt, een collega de les geeft en de anderen observeren. Omdat het team Lesson Study professioneel in wilden zetten, schakelden ze begin vorig schooljaar CPS in voor de begeleiding.

Een nieuw schooljaar, een nieuw begin. Tenminste, dat hoop ik dan maar. Er zijn tenslotte nog 9100 voltijds lerarenbanen in te vullen en, dat wordt vaak vergeten, ook nog 1100 fte aan directeursfuncties staat open. Niet gek dus dat voor een groot aantal scholen het jaar minder vrolijk begint.

De Jan Ligthartschool in Woudenberg is een Leader in Me school. Waarom hebben ze voor Leader in Me gekozen, en wat levert hen dat op? We gingen langs op de school en maakten daar samen met de leerlingen, leerkrachten en ouders een video.

Ik sprak laatst oud-collega Monique van Daal van basisschool Atlantis in Amersfoort. Over van alles maar ook over hoe het ging na de hele coronaperiode. Ze vertelde dat er natuurlijk een hoop gedoe is geweest, maar ook dat er hele waardevolle dingen ontstaan zijn in die periode. De inzet van gangmaatjes noemde zij als één ervan. Haar verhaal hierover vond ik zo’n mooi voorbeeld van hoe kinderen floreren als ze verantwoordelijkheden krijgen. In dit blog vertel ik jullie er graag meer over.

Biesta: “Het gaat om de lastige vraag welke talenten goed leven en goed samenleven mogelijk maken.”

In ons werk op de scholen worden wij steeds vaker gevraagd om het goede gesprek te helpen voeren. Soms door het samen voor te bereiden, soms door als procesbewaker het gesprek in goede banen te leiden, waarbij de moeilijke passages niet worden geschuwd. Dit soort gesprekken noemen wij schurende gesprekken. Gesprekken waarbij je het oneens met elkaar mag zijn, het spannend is met als doel om elkaar beter te leren kennen of te leren van en met elkaar. Zoals in Deep Democracy een van de uitgangspunten is: je hebt elkaar nodig om betere luisteraars te worden.

Van mijn buurmeisje Milou (6 jaar) heb ik een zelfontworpen uitnodiging gekregen voor een inloopochtend op haar school. Het is een basisschool waar gewerkt wordt met zelfleiderschap volgens de 7 gewoonten van Covey, de pedagogische leerlijn: ‘Leader in Me’. Mijn interesse is gewekt; dat zelfleiderschap bij kinderen klinkt nogal pretentieus. Ik ben nieuwsgierig hoe dat eruit ziet in de praktijk!

Sinds 1 augustus 2021 zijn er nieuwe wettelijke eisen voor bevordering van burgerschap in het onderwijs. Dit is natuurlijk uiterst interessant om met elkaar over te praten, te sparren en te discussiëren. Waar liggen de taken en verantwoordelijkheden voor scholen en waar liggen die van ouders? Feit is dat scholen nu aan het denken worden gezet: hoe gaan wij om met burgerschap? Iedere school moet concrete leerdoelen maken.