Blog

Van mijn buurmeisje Milou (6 jaar) heb ik een zelfontworpen uitnodiging gekregen voor een inloopochtend op haar school. Het is een basisschool waar gewerkt wordt met zelfleiderschap volgens de 7 gewoonten van Covey, de pedagogische leerlijn: ‘Leader in Me’. Mijn interesse is gewekt; dat zelfleiderschap bij kinderen klinkt nogal pretentieus. Ik ben nieuwsgierig hoe dat eruit ziet in de praktijk!

Sinds 1 augustus 2021 zijn er nieuwe wettelijke eisen voor bevordering van burgerschap in het onderwijs. Dit is natuurlijk uiterst interessant om met elkaar over te praten, te sparren en te discussiëren. Waar liggen de taken en verantwoordelijkheden voor scholen en waar liggen die van ouders? Feit is dat scholen nu aan het denken worden gezet: hoe gaan wij om met burgerschap? Iedere school moet concrete leerdoelen maken.

Zelfsturing is een voorwaarde om te kunnen leren en samenwerken. Met De Kleine Kapitein leren we leerkrachten en pedagogisch medewerkers om te herkennen op welke momenten van de dag leerlingen hun zelfsturingvaardigheden kunnen inzetten, en op welke momenten daar extra hulp bij nodig is. De training heeft een theoretische basis, maar daarna wordt er volop gewerkt met voorbeelden uit de eigen praktijk. Leerkrachten leren hoe zij in hun dagelijkse omgang met leerlingen, tijdens activiteiten, spel, spelletjes en routinemomenten aan zelfsturing kunnen werken.

‘Weet ik niet’ maar ook ‘dat vind ik nou eenmaal’ hoor je kinderen vaak zeggen. Maar wat weten ze niet? En waarom vinden ze wat ze vinden? Veel kinderen kunnen moeilijk verwoorden wat ze denken of voelen. Ook echt naar elkaar luisteren, de juiste vragen stellen, feiten en argumenten goed verwoorden en adequaat reageren is vaak lastig. Maar deze vaardigheden zijn wel heel belangrijk om bijvoorbeeld te kunnen uitleggen wat je niet snapt, om voor jezelf te kunnen opkomen en om een ruzie te kunnen uitpraten. Deze uitgebreide mondelinge taalvaardigheid noemen we Oracy.

Elke keer als er nieuws wordt aangekondigd over de opening of sluiting van de scholen (van lockdown tot ijsvrij), lijkt mijn Twitter-tijdlijn te ontploffen. Sommige scholen gingen nog niet open, anderen openden hun deuren later in verband met de veiligheid van leerlingen, collega’s én ouders. Op Twitter buitelden geïrriteerde ouders over elkaar heen. De berichten hadden allemaal ongeveer dezelfde strekking: het is volstrekt belachelijk dat de scholen dichtgaan én de scholen maken zich er gemakkelijk vanaf.  

Video podcast met adviseur en trainer Cor Verbeek over dilemma's in leiderschap. Voor deze podcast vindt Cor zijn inspiratie in de opmerkelijke overgang van Lionel Messi van Barcelona naar Paris St. Germain.

Op een Leader in Me school leren kinderen om zelfleiderschap te ontwikkelen. Dit doen ze door te oefenen met 7 gewoonten (www.cps.nl/de-zeven-gewoonten-van-stephen-covey) die je helpen om te ontdekken wie je bent en wie je wil zijn om op die manier het beste uit jezelf te halen. Dit proces begint al wanneer je start in groep 1. Er wordt een stevige basis gelegd door les te geven in hoe je eigenaar kunt zijn over je eigen leren en gedrag. Oefenruimte om dit in de praktijk te brengen is daaraan onlosmakelijk verbonden. In de kleutergroep van juf Maaike wordt daarom, net als op andere Leader in Me scholen, gewerkt met leiderschapsrollen. Samen met leerlingen worden rollen bedacht waarin leerlingen leren verantwoordelijkheid te nemen, om zo een bijdrage te leveren aan het reilen en zeilen in de groep.

Hoe zit het als leerkracht met uw eigen motivatie rondom begrijpend lezen? Lukt het u om uw leerlingen te motiveren om met een tekst aan de slag te gaan of worstelt u hier misschien zelf ook mee en kunt u eigenlijk ook niet goed uitleggen waarom leerlingen in uw groep de teksten van een methode moeten lezen?

Vertel, je zit al 40 jaar in het basisonderwijs wat is je het meest bijgebleven? Deze vraag werd me gesteld. Na enig nadenken kwam ik op het volgende. Gedurende deze 40 jaren zijn er veel onderwijsontwikkelingen geweest waardoor ik me steeds verder heb kunnen bekwamen, prachtig uiteraard maar mijn mooiste ontwikkeling is één van mijn recentste ontwikkelingen.

Er was een stad waar alle inwoners blind waren. Op een dag kwam de koning met zijn hele hofhouding en zijn leger naar de stad. De koning reed op een olifant, zo leek hij groter en machtiger. De blinden in de stad waren ontzettend nieuwsgierig naar de olifant en zes van hen gingen snel de koning op zijn olifant tegemoet.

Taal is veel meer dan lezen en schrijven, het gaat ook om denken, luisteren en praten. En als je je kunt uitdrukken, heb je meer mogelijkheden om je te verbinden met anderen. 

In het najaar van 2020 kwam een groep bestuurders, vanuit alle hoeken uit het land bij CPS bijeen om zich samen te buigen over het onderwerp Ethisch leiderschap. De groep bestuurders is divers, mannen en vrouwen, uit het primair, speciaal en voortgezet onderwijs, van éénpitters tot grote stichtingen met veel scholen.

‘s Ochtends sta ik bij de deur van mijn klas en begroet ik mijn leerlingen. Een meisje in een lange jurk komt naar mij toe. Ik heb haar nog niet eerder gezien. “Wat een mooie jurk heb je Yasmine”, zei ik, terwijl ze langs liep. Op dat moment keek ze mij aan en zei met een glimlach, “Dank je wel, dat vind ik zelf ook!”. Ze liep daarna vol trots door naar haar tafel. Mijn collega, die verderop stond, lachte naar mij. “Zij is zelfverzekerd!”, riep ze naar mij. Maar waarom zouden wij niet zo reageren? Wij kunnen kinderen veel leren, maar kinderen kunnen ons, volwassenen, ook het nodige leren….

Hoe gaat het in deze coronatijd eigenlijk met de kinderen in je klas? Ze zeggen vaak ‘goed’, maar is dat ook zo? Het uitblijven van vragen en reacties doet je soms anders vermoeden. Zijn de kinderen überhaupt in staat om te verwoorden wat ze voelen en vinden? Kunnen ze een goed gesprek voeren met jou en anderen? Om die vermogens gaat het bij Oracy.