Toetsbeleid vraagt onverminderd de aandacht. Op veel scholen is de visie op toetsing en examinering in ontwikkeling. Maar nog steeds zien we dat scholen worstelen met determinatie, aansluiting onderbouw-bovenbouw, het maken van goede toetsen met voorspellende waarde en de kwaliteitsborging van schoolexamens. Wat is het belang van toetsbeleid voor de school en de vaksecties? Wat is het voordeel voor de leerlingen?
Ruimte voor keuzes
Scholen staan voor de belangrijke taak de leerroutes in doorlopende leerlijnen zodanig effectief neer te zetten dat een leerling in staat wordt gesteld om op het voor hem of haar hoogst haalbare niveau te slagen. Belangrijk is daarbij eerst te kijken naar wat moet (eindtermen) en niet zozeer naar wat de school, de secties of zelfs de individuele docent belangrijk vinden. Door met een beperkt aantal afsluitende toetsen in het examenprogramma toe te werken naar de examens, ontstaat er ruimte die scholen kunnen benutten voor keuzes op schoolniveau zoals bijvoorbeeld de ontwikkeling van individuele talenten of het vaardiger maken van leerlingen in belangrijke lifeskills zoals verantwoordelijkheid, zelfredzaamheid, reflectie en pro-activiteit.
Zo doen we dat op deze school
Om tot de juiste keuzes te komen is het van belang dat scholen een visie op toetsing en examinering ontwikkelen die in lijn is met hun onderwijskundige visie. Een visie op toetsbeleid gaat over de bij de school passende schoolexaminering en borging van de toetskwaliteit. Deze gewenste ontwikkeling zien we ook terug in de negen actielijnen van de VO-raad met als belangrijk doel dat besturen, schoolleiders en docenten met deze actielijnen de ruimte krijgen én nemen om (het systeem van kwaliteitsborging van) de schoolexaminering verder te versterken en het schoolexamen een volwaardige plek te geven in het onderwijs ‘in plaats van een willekeurige verzameling van schoolexamens, voortgangstoetsen en huiswerkopdrachten’.
Betere resultaten voor leerlingen
De ontwikkeling van toetsbeleid heeft direct invloed op de toetsprogramma’s voor de onderbouw en bovenbouw, de determinatie en de wijze van toetsing, met als belangrijke opbrengst betere resultaten voor de leerling.
Dit vraagt van docenten, examensecretarissen, schoolleiders en bestuurders de nodige deskundigheid op het terrein van toetsing en examinering. Deze is volgens de Inspectie nog niet vanzelfsprekend op orde (De staat van het onderwijs, 2020c). De kwaliteit van de schoolexamens (en van de gehele onderwijskwaliteit) vereist permanent de aandacht.
Maar laat er geen misverstand over bestaan. Toetsbeleid en de uitwerking daarvan in de vakwerkplannen zijn niet bedoeld als verantwoordingsdocumenten naar de inspectie. Een vakwerkplan is een beproefd instrument van sterke vaksecties om vanuit een gedragen visie hun leerlingen een kwalitatief hoogwaardige leerroute aan te reiken die voldoet aan gezamenlijke kwaliteitsstandaarden. Daar heeft de leerling uiteindelijk het meeste aan.
