Blog

Jonge kinderen zijn gefascineerd door alles om zich heen. Nieuwe prikkels verwonderen hen en ze vinden het prachtig om anderen daarop te wijzen en erover ‘in gesprek’ te gaan. Ook als ze daar nog geen woorden voor hebben. Relaties tussen kinderen en volwassenen die responsief zijn – dus met veel interacties – vormen een sterke basis in de hersenen van een kind voor toekomstig leren en ontwikkelen. Je zou het het pingpong-principe kunnen noemen: het kind speelt de bal aan en de ouder of begeleider speelt hem weer terug.

^{Blog 1 - Oracy}
‘Weet ik niet’ maar ook ‘dat vind ik nou eenmaal’ hoor je kinderen vaak zeggen. Maar wat weten ze niet? En waarom vinden ze wat ze vinden? Veel kinderen kunnen moeilijk verwoorden wat ze denken of voelen. Ook echt naar elkaar luisteren, de juiste vragen stellen, feiten en argumenten goed verwoorden en adequaat reageren is vaak lastig. Maar deze vaardigheden zijn wel heel belangrijk om bijvoorbeeld te kunnen uitleggen wat je niet snapt, om voor jezelf te kunnen opkomen en om een ruzie te kunnen uitpraten. Deze uitgebreide mondelinge taalvaardigheid noemen we Oracy.

Hoe zit het als leerkracht met uw eigen motivatie rondom begrijpend lezen? Lukt het u om uw leerlingen te motiveren om met een tekst aan de slag te gaan of worstelt u hier misschien zelf ook mee en kunt u eigenlijk ook niet goed uitleggen waarom leerlingen in uw groep de teksten van een methode moeten lezen?

Taal is veel meer dan lezen en schrijven, het gaat ook om denken, luisteren en praten. En als je je kunt uitdrukken, heb je meer mogelijkheden om je te verbinden met anderen. 

Hoe gaat het in deze coronatijd eigenlijk met de kinderen in je klas? Ze zeggen vaak ‘goed’, maar is dat ook zo? Het uitblijven van vragen en reacties doet je soms anders vermoeden. Zijn de kinderen überhaupt in staat om te verwoorden wat ze voelen en vinden? Kunnen ze een goed gesprek voeren met jou en anderen? Om die vermogens gaat het bij Oracy. 

Daar zit ze dan, voor het eerst in de groep. Een leerlinge afkomstig uit Syrië. Ze spreekt Arabisch en beschikt slechts over een beperkte woordenschat Nederlands. Net genoeg om in een reguliere groep mee te kunnen draaien. Als ik samen met de leerkracht in gesprek ga blijkt dat deze zich handelingsonbekwaam voelt omdat, ondanks de motivatie en inzet van deze leerkracht, het kind niet kan meekomen met het reguliere aanbod van de lessen waardoor het afhaakt. Het rekenen is inmiddels al behoorlijk talig, om over taal-en zaakvakken maar te zwijgen.. De vraag rijst hoe het taalaanbod in de groep zo kan worden aangepast zodat alle leerlingen kunnen aansluiten.

Pas in groep 4 wordt begrijpend lezen een onderdeel van het lesprogramma. Tenminste, dat is vaak de praktijk. Daardoor laten we in de ontwikkeling van leesbegrip een geweldige kans met een groot effect liggen. Wie in de onderbouw werkt aan begrijpend luisteren, legt een krachtige basis voor het begrijpend lezen in de bovenbouw.

De Nationale Voorleesdagen staan weer voor de deur. Van 25 januari tot en met 4 februari betekent dat landelijk weer veel aandacht voor het belang van voorlezen. Ouders spelen hierin natuurlijk een belangrijke rol en daarom hebben we tien gouden voorleestips verzameld. Leuk om juist in deze week aan uw leerlingen mee naar huis te geven of mee te nemen in de schoolnieuwsbrief.  

Foto: website Nationale Voorleesdagen

Veel scholen worstelen met het onderwijs in begrijpend lezen. Ze werken met een methode, er is een doorgaande leeslijn, maar toch: de resultaten blijven achter. Herkent u dat? In dit blog laten we zien waarom het volgen van de methode geen kant-en-klare routekaart is. 

Begrijpend luisteren is de meest effectieve manier om het begrijpend lezen voor te bereiden. Maar iets goed kunnen begrijpen is vooral een denkactiviteit omdat je betekenis moet kunnen geven aan de teksten die je hoort. Onderzoek laat zien dat leerlingen veel baat hebben bij een leerkracht die hardop denkend laat horen wat hij doet om de tekst te begrijpen. Modelen wordt dat genoemd; hardop denken, samen oefenen en feedback geven. Met concrete voorbeelden laat ik je zien hoe het werkt.

Wikt en weegt u in deze tijd van het jaar ook over kleuterverlenging? Dan bent u niet de enige. Met u zijn er vele leraren die overwegen of voor een van hun leerlingen een extra jaar in de kleutergroep een betere keuze is dan doorstromen naar groep 3. Zij hebben deze kleuters vaak twee jaar begeleid, hen zien ontwikkelen en twijfelen dan ook of doorgaan naar groep 3 een passende stap is. Een veelgehoord argument is ‘dat de extra investering in de kleuterperiode zich uitbetaalt in de latere schoolloopbaan’. Een mythe of feit?

De kern van het leren van 21^e eeuwse vaardigheden is denken. Nu is het leren denken de essentie van begrijpend lezen. Belangrijke 21^e eeuwse (denk)vaardigheden zijn: probleem oplossen, creatief denken en kritisch denken. Is het iets nieuws? De Amerikaanse onderwijspsycholoog Benjamin Bloom bracht deze opbouw (‘taxonomie’) van lagere en hogere denkvaardigheden al rond 1956 in kaart.