Blog

Wij nuchtere Hollanders roepen nogal eens; ‘Empathie, dat heb je of dat heb je niet’. Anders gezegd; empathie is een karaktereigenschap die je iemand niet kunt aanleren. Wetenschappers die uitvoerig onderzoek hebben gedaan naar de ontwikkeling van empathie zien dat net even anders. Zij spreken over een vaardigheid die je wel degelijk kunt ontwikkelen.

Voor de zomer had ik het genoegen om vijf groepen studenten (laatstejaars niveau 3 en 4 pedagogisch medewerker) van het Summa College te trainen over de 7 habits. Nu heb ik al zes jaar ervaring in het integreren van de 7 gewoonten van Covey in het PO, VO, MBO en HBO, maar om nu weer zelf tussen de studenten te staan en van hen te horen hoe ze dit ervaren is bijzonder mooi.

Om scholen te ondersteunen zijn er tientallen ‘anti-pestprogramma’s’ op de markt. Doel: pesten verminderen. Maar werken ze wel? Omdat het effect van pesten zo groot is, is het van maatschappelijk belang om na te gaan in hoeverre dit soort programma’s in de Nederlandse onderwijspraktijk nu écht het pesten en gepest worden vermindert. 

Jaap ter Steege kwam bij ’t Noorderlicht in Eemnes binnen als directeur. In de krimpende school gaapte een kloof tussen de wens Jenaplan te zijn en de praktische uitvoering. Jaap en het team stuitten op het werk van Stephen Covey en raakten gefascineerd door het aanspreken van het persoonlijk leiderschap in ieder kind en ieder teamlid: “De eerste stap is een persoonlijke keuze om te gaan van afhankelijkheid naar onafhankelijkheid en vandaar uit te gaan denken in wederzijdse afhankelijkheid. Een gesprek over (school)leiderschap in relatie tot ik, ander en wereld."

Ik  ben er van overtuigd, dat MBO-studenten die leren en leven volgens de 7 eigenschappen van Stephen Covey straks in het bedrijfsleven het verschil maken. Waarom? Omdat studenten zich daarmee een aantal bepalende lifeskills zo eigen maken dat het verbonden is met hun persoonlijkheid. 

Wat doe je als je leerlingen in Havo 4 op het eind van het jaar er ‘niet zo’n zin meer in hebben’? Als je merkt dat de motivatie om de afsluitende opdracht te maken niet of maar weinig aanwezig is? Een docent Economie vroeg zich af of je de 7 Gewoonten van effectief Leiderschap van Covey kunt gebruiken om de leerlingen uit te dagen en te motiveren. Hij dacht dat zijn leerlingen gebaat zouden zijn bij het ontwikkelen van vaardigheden die horen bij persoonlijk leiderschap.

Wat als de mensen uit uw team altijd naar ú toe komen als er iets aan de hand is? Omdat ze vinden dat ú degene bent die het moet oplossen. Dan verandert er niets zo lang u niets doet. Dan komt alles op uw bord te liggen. Alle verantwoordelijkheid en al het werk.

Wellicht herken je het wel: er komt zoveel op je af dat je alles gewoon niet meer in je agenda krijgt, laat staan dat het nog past in je hoofd: de werkdruk is hoog. Je hoort jezelf zeggen “Ik ben zo druk”, “Nog zo veel te doen” of “Ik zie door de bomen…”.

'Wat werkt tegen pesten?' is de naam van een recent uitgevoerd grootschalig landelijk onderzoek. In opdracht van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap hebben 14 medewerkers van 5 universiteiten in Nederland en het Trimbos Instituut de effectiviteit van kansrijke programma’s tegen pesten in de Nederlandse onderwijspraktijk onderzocht door zo’n 8.000 kinderen vertrouwelijk naar pesten te vragen. Wat zijn op hoofdlijnen de resultaten?

Eén van de minder inspirerende klussen die een schoolleider zo nu en dan te verwerken krijgt, zijn de aanvragen voor extra vrije dagen voor een leerling. Een ouder, die dan vaak met enige schroom de directiekamer betreedt, doet een speciaal verzoek. De wet op de leerplicht is er duidelijk over. In 9 van de 10 gevallen kan/mag het gewoon: niet. 

In ons contact met de onderwijspraktijk merken we dat steeds meer scholen behoefte hebben aan tijdelijke professionals. Meestal is er sprake van spoed. Er is iemand ziek of er gaat iemand weg en de school krijgt het niet opgelost door middel van mobiliteit, het eigen bestuur of via directeuren in de eigen kweekvijver. “Is een van jullie adviseurs ook op interim basis beschikbaar?”, is dan een vraag die veelal bij mij terecht komt. Daarom vertel ik hier graag wat meer over.

Zet tien scholen op een rij en er zeggen er minimaal negen dat ze ‘iets willen’ met eigenaarschap. Eigenaarschap van leerlingen welteverstaan. Eigenaarschap is hot. We willen dat leerlingen meer verantwoordelijkheid krijgen voor hun leerproces en er meer bij betrokken zijn.

We zijn druk in het onderwijs. Ondanks dat een groot deel van de werkdag (rooster) en het jaar (jaarplanning) vast ligt, wordt een onderwijsdag als ‘druk’ en ‘hectisch’ ervaren. Recente stakingen en debatten over de nieuwe regeringsverklaring bevestigen dat dit gevoel breed gedragen wordt.