Blog

Ik sprak laatst oud-collega Monique van Daal van basisschool Atlantis in Amersfoort. Over van alles maar ook over hoe het ging na de hele coronaperiode. Ze vertelde dat er natuurlijk een hoop gedoe is geweest, maar ook dat er hele waardevolle dingen ontstaan zijn in die periode. De inzet van gangmaatjes noemde zij als één ervan. Haar verhaal hierover vond ik zo’n mooi voorbeeld van hoe kinderen floreren als ze verantwoordelijkheden krijgen. In dit blog vertel ik jullie er graag meer over.

Van mijn buurmeisje Milou (6 jaar) heb ik een zelfontworpen uitnodiging gekregen voor een inloopochtend op haar school. Het is een basisschool waar gewerkt wordt met zelfleiderschap volgens de 7 gewoonten van Covey, de pedagogische leerlijn: ‘Leader in Me’. Mijn interesse is gewekt; dat zelfleiderschap bij kinderen klinkt nogal pretentieus. Ik ben nieuwsgierig hoe dat eruit ziet in de praktijk!

Sinds 1 augustus 2021 zijn er nieuwe wettelijke eisen voor bevordering van burgerschap in het onderwijs. Dit is natuurlijk uiterst interessant om met elkaar over te praten, te sparren en te discussiëren. Waar liggen de taken en verantwoordelijkheden voor scholen en waar liggen die van ouders? Feit is dat scholen nu aan het denken worden gezet: hoe gaan wij om met burgerschap? Iedere school moet concrete leerdoelen maken.

De digitale vragenlijsten van Zien! zijn positief beoordeeld door de Commissie Testaangelegenheden Nederland (COTAN). Dat maakt Zien! al een kwalitatief goed instrument voor het volgen van de sociale emotionele ontwikkeling van je leerlingen. Sinds vorig jaar is er een koppeling vanuit het leerlingvolgsysteem van Zien! naar het programma van de 7 gewoonten van effectief leiderschap (Leader in Me voor PO). Dit  schooljaar gaan we een stap verder. Leerkrachten kunnen nu gebruik maken van specifieke en concrete handelingssuggesties per gewoonte. In dit blog lees je de mogelijkheden.

Video podcast met adviseur en trainer Cor Verbeek over dilemma's in leiderschap. Voor deze podcast vindt Cor zijn inspiratie in de opmerkelijke overgang van Lionel Messi van Barcelona naar Paris St. Germain.

Op een Leader in Me school leren kinderen om zelfleiderschap te ontwikkelen. Dit doen ze door te oefenen met 7 gewoonten (www.cps.nl/de-zeven-gewoonten-van-stephen-covey) die je helpen om te ontdekken wie je bent en wie je wil zijn om op die manier het beste uit jezelf te halen. Dit proces begint al wanneer je start in groep 1. Er wordt een stevige basis gelegd door les te geven in hoe je eigenaar kunt zijn over je eigen leren en gedrag. Oefenruimte om dit in de praktijk te brengen is daaraan onlosmakelijk verbonden. In de kleutergroep van juf Maaike wordt daarom, net als op andere Leader in Me scholen, gewerkt met leiderschapsrollen. Samen met leerlingen worden rollen bedacht waarin leerlingen leren verantwoordelijkheid te nemen, om zo een bijdrage te leveren aan het reilen en zeilen in de groep.

We hebben met ingang van augustus 2021 te maken met een nieuw wet in het onderwijs: de wet “Verduidelijking Burgerschapsopdracht’. We hadden sinds 2006 al de wet 'Bevordering actief burgerschap en sociale integratie' (sinds 2006) en sinds 2015 de wet ‘Veiligheid op school’ (2015). En nu dus deze. Alle drie de wetten dienen min of meer hetzelfde doel: een veilige(r) samenleving en (jonge) mensen die al vroeg, dus ook op school, leren hoe zij daar een bijdrage aan kunnen leveren. En: moeten leveren. 

Vertel, je zit al 40 jaar in het basisonderwijs wat is je het meest bijgebleven? Deze vraag werd me gesteld. Na enig nadenken kwam ik op het volgende. Gedurende deze 40 jaren zijn er veel onderwijsontwikkelingen geweest waardoor ik me steeds verder heb kunnen bekwamen, prachtig uiteraard maar mijn mooiste ontwikkeling is één van mijn recentste ontwikkelingen.

Er was een stad waar alle inwoners blind waren. Op een dag kwam de koning met zijn hele hofhouding en zijn leger naar de stad. De koning reed op een olifant, zo leek hij groter en machtiger. De blinden in de stad waren ontzettend nieuwsgierig naar de olifant en zes van hen gingen snel de koning op zijn olifant tegemoet.

Op LinkedIn moet ik lachen om een foto van een leerkracht met een Vikinghelm op zijn hoofd en een zwaard in zijn hand achter zijn laptop, terwijl hij online een les geschiedenis geeft aan zijn klas. We kijken terug op een aantal weken met de leerlingen in MS Teams of Google Meet. Ook nu krijgen leerlingen met verkoudheidsklachten online onderwijs. Veel respect voor de veerkracht, die vele leerkrachten en leerlingen weer laten zien. Onderwijs op afstand, maar toch ook dichtbij. Met veel inzet willen we onze leerlingen intrinsiek motiveren om het beste uit zichzelf te halen.

In deze coronapandemie zoeken docenten, mentoren en studieloopbaanbegeleiders naar allerlei manieren om contact te maken en verbinding te houden met hun studenten. De vragen die ik tijdens deze crisis krijg gaan vooral over hoe ik zorg dat mijn studenten erbij zijn en er bij blijven? Oftewel, hoe leer ik ze dat zij hun stem kunnen laten horen?

Deze zin is een statement. Het zet een spot op wat ertoe doet bij burgerschapsvorming: zelf kunnen denken én samen kunnen zijn – tegelijkertijd. Dan weten we gelijk wat er zo moeilijk aan is. Het gaat om jouw vrijheid én die van de ander en je daartoe leren verhouden. Dit blog gaat over het versterken en onderhouden van ‘goed burgerschap’ en een zeer belangrijke voorwaarde daarvoor: het vermogen tot zelfstandig oordelen én hoe je leerlingen dat kunt leren.

‘s Ochtends sta ik bij de deur van mijn klas en begroet ik mijn leerlingen. Een meisje in een lange jurk komt naar mij toe. Ik heb haar nog niet eerder gezien. “Wat een mooie jurk heb je Yasmine”, zei ik, terwijl ze langs liep. Op dat moment keek ze mij aan en zei met een glimlach, “Dank je wel, dat vind ik zelf ook!”. Ze liep daarna vol trots door naar haar tafel. Mijn collega, die verderop stond, lachte naar mij. “Zij is zelfverzekerd!”, riep ze naar mij. Maar waarom zouden wij niet zo reageren? Wij kunnen kinderen veel leren, maar kinderen kunnen ons, volwassenen, ook het nodige leren….