Blog

Het stellen van doelen is een belangrijk onderdeel van het onderwijs, zowel voor leraren als leerlingen. Door het stellen van doelen wordt de focus van de les gelegd op specifieke leerdoelen en wordt de leerstof effectiever aangeboden. Hierdoor kan de leerling zich beter concentreren en is de kans groter dat hij of zij de leerstof daadwerkelijk begrijpt en onthoudt.

Steeds vaker heb je kinderen met een niet-Nederlandse achtergrond in je klas. Je wilt ook hen het beste onderwijs geven, zorgen dat ze kunnen meekomen, niet uitvallen. Soms merk je echter dat je zo’n kind en zijn ouders niet begrijpt en zij jou niet. Je weet niet waar het mis gaat, omdat je vaak niet weet wat je niet weet. Bovendien ben je bang om iets verkeerds te zeggen; je wilt het juist goed doen. Iedereen erkent het belang van aandacht en respect voor culturele verschillen, zeker in onderwijssituaties en juist ook in deze tijd van polarisatie. Maar hoe ga je in de praktijk om met de verschillende achtergronden van leerlingen en ouders op school?

Jonge kinderen zijn gefascineerd door alles om zich heen. Nieuwe prikkels verwonderen hen en ze vinden het prachtig om anderen daarop te wijzen en erover ‘in gesprek’ te gaan. Ook als ze daar nog geen woorden voor hebben. Relaties tussen kinderen en volwassenen die responsief zijn – dus met veel interacties – vormen een sterke basis in de hersenen van een kind voor toekomstig leren en ontwikkelen. Je zou het het pingpong-principe kunnen noemen: het kind speelt de bal aan en de ouder of begeleider speelt hem weer terug.

Een nieuw schooljaar, een nieuw begin. Tenminste, dat hoop ik dan maar. Er zijn tenslotte nog 9100 voltijds lerarenbanen in te vullen en, dat wordt vaak vergeten, ook nog 1100 fte aan directeursfuncties staat open. Niet gek dus dat voor een groot aantal scholen het jaar minder vrolijk begint.

De Jan Ligthartschool in Woudenberg is een Leader in Me school. Waarom hebben ze voor Leader in Me gekozen, en wat levert hen dat op? We gingen langs op de school en maakten daar samen met de leerlingen, leerkrachten en ouders een video.

Ik sprak laatst oud-collega Monique van Daal van basisschool Atlantis in Amersfoort. Over van alles maar ook over hoe het ging na de hele coronaperiode. Ze vertelde dat er natuurlijk een hoop gedoe is geweest, maar ook dat er hele waardevolle dingen ontstaan zijn in die periode. De inzet van gangmaatjes noemde zij als één ervan. Haar verhaal hierover vond ik zo’n mooi voorbeeld van hoe kinderen floreren als ze verantwoordelijkheden krijgen. In dit blog vertel ik jullie er graag meer over.

_{Blog 5 - Oracy}
Vrijdag sta ik als invaller voor de klas van groep 7. Tijdens de pauze kijk ik met de klas naar een uitzending van het jeugdjournaal. Het journaal eindigt met een stelling: Het is leuk om een opvallende naam te hebben. Dit naar aanleiding van het nieuws dat het kind van Elon Musk de naam X AE A-XII heeft gekregen. Juist op het moment dat ik de stelling wil toelichten en daarover met de kinderen in gesprek wil gaan, staat een leerling op en loopt als vanzelfsprekend naar het bord. Het is Anna.

^{Blog 4 - Oracy}
Je kent het wel: een leerling met een veel te lange spreekbeurt waar geen kop of staart aan zit, een ander die tijdens zijn voordracht steeds afgeleid is of een leerling die tijdens een discussie veel te ver uitweidt. De overige leerlingen haken af, gaan kletsen en jij staat er met kromme tenen bij. Een verhaal goed opbouwen, op de tijd letten, geconcentreerd blijven: allemaal aspecten van een goede presentatie die kinderen moeten leren voor ze het kunnen. Maar hoe help je ze daarbij?

Op verzoek van onderbouwteams of kinderopvangteams neem ik nogal eens een kijkje in peuter- of kleutergroepen. Bijvoorbeeld in het kader van een visietraject op het jonge kind of om adviezen te kunnen geven over hoe spel en spelend leren beter kunnen. Een ochtend observeren bij de kleuters. Wat is nou leuker dan dat?

Biesta: “Het gaat om de lastige vraag welke talenten goed leven en goed samenleven mogelijk maken.”

In ons werk op de scholen worden wij steeds vaker gevraagd om het goede gesprek te helpen voeren. Soms door het samen voor te bereiden, soms door als procesbewaker het gesprek in goede banen te leiden, waarbij de moeilijke passages niet worden geschuwd. Dit soort gesprekken noemen wij schurende gesprekken. Gesprekken waarbij je het oneens met elkaar mag zijn, het spannend is met als doel om elkaar beter te leren kennen of te leren van en met elkaar. Zoals in Deep Democracy een van de uitgangspunten is: je hebt elkaar nodig om betere luisteraars te worden.

Van mijn buurmeisje Milou (6 jaar) heb ik een zelfontworpen uitnodiging gekregen voor een inloopochtend op haar school. Het is een basisschool waar gewerkt wordt met zelfleiderschap volgens de 7 gewoonten van Covey, de pedagogische leerlijn: ‘Leader in Me’. Mijn interesse is gewekt; dat zelfleiderschap bij kinderen klinkt nogal pretentieus. Ik ben nieuwsgierig hoe dat eruit ziet in de praktijk!

Sinds 1 augustus 2021 zijn er nieuwe wettelijke eisen voor bevordering van burgerschap in het onderwijs. Dit is natuurlijk uiterst interessant om met elkaar over te praten, te sparren en te discussiëren. Waar liggen de taken en verantwoordelijkheden voor scholen en waar liggen die van ouders? Feit is dat scholen nu aan het denken worden gezet: hoe gaan wij om met burgerschap? Iedere school moet concrete leerdoelen maken.

Zelfsturing is een voorwaarde om te kunnen leren en samenwerken. Met De Kleine Kapitein leren we leerkrachten en pedagogisch medewerkers om te herkennen op welke momenten van de dag leerlingen hun zelfsturingvaardigheden kunnen inzetten, en op welke momenten daar extra hulp bij nodig is. De training heeft een theoretische basis, maar daarna wordt er volop gewerkt met voorbeelden uit de eigen praktijk. Leerkrachten leren hoe zij in hun dagelijkse omgang met leerlingen, tijdens activiteiten, spel, spelletjes en routinemomenten aan zelfsturing kunnen werken.