De Glijbaanpoetser
Zelfleiderschap bij kleuters.
Op een Leader in Me school leren kinderen om zelfleiderschap te ontwikkelen. Dit doen ze door te oefenen met 7 gewoonten (www.cps.nl/de-zeven-gewoonten-van-stephen-covey) die je helpen om te ontdekken wie je bent en wie je wil zijn om op die manier het beste uit jezelf te halen. Dit proces begint al wanneer je start in groep 1. Er wordt een stevige basis gelegd door les te geven in hoe je eigenaar kunt zijn over je eigen leren en gedrag. Oefenruimte om dit in de praktijk te brengen is daaraan onlosmakelijk verbonden. In de kleutergroep van juf Maaike wordt daarom, net als op andere Leader in Me scholen, gewerkt met leiderschapsrollen. Samen met leerlingen worden rollen bedacht waarin leerlingen leren verantwoordelijkheid te nemen, om zo een bijdrage te leveren aan het reilen en zeilen in de groep.
Saar is een jongste kleuter die sinds 2 maanden in de groep zit. Ze heeft de schoolcultuur waarin ruimte is voor zelfleiderschap al goed aangevoeld. Ze komt ‘s ochtends bij juf Maaike en vertelt dat de glijbaan altijd nat is als ze gaan buitenspelen. Ze wil graag de glijbaan droogmaken. In de kring bespreekt Maaike het voorstel van Saar.
‘Saar kwam net naar me toe met een heel goed idee, ze wil de glijbaan droog maken als we buiten gaan spelen’. Thijs roept; ‘juf, dat is een nieuwe rol!’. ‘Precies Thijs, een nieuwe leiderschapsrol’, zegt juf Maaike. ‘Ik wil even samen met jullie nadenken. Wat heb je allemaal nodig voor deze rol? Je krijgt een halve minuut denktijd’. De groep is gewend aan deze routine van denktijd; de timer op het digibord wordt gezet en alle kinderen denken zichtbaar diep na. De timer piept. ‘En Saar, wat heb je bedacht?’ vraagt Maaike. Saar vertelt dat ze een doek nodig heeft. En Anne oppert zo’n ding om de ramen te zemen. ‘Je bedoelt een trekker’, zegt Pim. ‘Heel goed’, vult juf Maaike aan, ‘een trekker of raamwisser’.
‘En wanneer zijn we tevreden bij deze leiderschapsrol?’ vraagt juf Maaike. ‘Als je er zelf aan denkt’, zegt Joep, ‘dat jij het niet hoeft te vragen’. ‘Dat zou fijn zijn inderdaad’, beaamt Maaike. ‘En als je zelf de spullen pakt en ook zelf weer opruimt’, vult Amir aan. ‘En wanneer de glijbaan goed droog is natuurlijk’, zegt Jip lachend. Maaike checkt bij Saar of deze zelfbedachte succescriteria voor haar haalbare kaart zijn. Saar knikt vol zelfvertrouwen. ‘We hebben nog geen naam bedacht’, zegt Anne. ‘Ik weet het’, roept Thijs enthousiast, ‘je bent de glijbaanpoetser!’ De kleuters schateren het uit.
De volgende ochtend loopt Saar vol trots met een doek en wisser het plein op; uit zichzelf. Een aantal kleuters lopen nieuwsgierig achter haar aan. Ook juf Maaike loopt even later langs de glijbaan. Ze ziet Saar staan met een natte doek bij een droge glijbaan. ‘Goed hoor Saar! Maar waar laten we die natte doek?’ vraagt Maaike. ‘In de wasmand’, zegt Jip, ‘bij het hok naast de wc’. Samen met Jip loopt Saar naar het washok en na een kort overlegje pakken ze alvast meteen een droge doek voor morgen.
Leerlijn leiderschapsrollen
Op Leader in Me scholen zie je leerlingen genieten en groeien in zelfbedachte leiderschapsrollen. In een betekenisvolle context leren leerlingen om initiatief te nemen en verantwoordelijkheid te dragen. De leerlijn Leiderschapsrollen, die bijdraagt aan de ontwikkeling en verdieping in leren en gedrag, is onderverdeeld in individuele rollen, groepsrollen en schoolbrede rollen. In al deze rollen is volop ruimte om te oefenen met bijvoorbeeld executieve functies en zelfsturing. Je leert om effectief je eigen gedrag te sturen zodat je in staat bent om keuzes te maken en om te handelen als er onverwachte dingen gebeuren. Aan de hand van succescriteria worden de rollen formatief geëvalueerd met een plus/delta; waar ben je trots op/wat ging goed (plus) en waar is nog ruimte voor groei en ontwikkeling (delta)? Leerlingen ontwikkelen een proactieve houding waarin je al vroeg leert om zorg te dragen voor en met elkaar; school dient als een interessante proeftuin voor de maatschappij.
Aan het eind van de ochtend staan alle ouders bij het hek. Saar loopt naar haar moeder en gooit haar rugzak op de grond. Moeder bukt snel en pakt de rugzak van Saar op. Juf Maaike observeert het tafereeltje en neemt zich voor om morgenvroeg bij het inloopmoment de ouders van Saar meteen even uit te nodigen voor de themamiddag over de 7 gewoonten. Opvoeden doe je immers samen!
Wil je meer informatie over zelfleiderschap op de basisschool en/of de 7 gewoonten? Laat dan gerust een berichtje achter!
Kennismaken met de 7 gewoonten?
Dat kan op verschillende manieren:
- Neem contact op met de schrijver van dit blog Miriam Op de Beek (zie haar gegevens hieronder).
- Bekijk de trainingen 7 habits in 7 uur of als je een leidinggevende rol/functie vervult op school de training 7 habits voor leidinggevenden
- Vraag geheel vrijblijvend een gratis inspiratiesessie van 60 minuten aan over Leader in Me bij jou op school.