Stap eens wat vaker op de rem!
6 manieren om ‘nee’ te zeggen
Hoe moeilijk is het steeds maar weer om ‘nee’ te zeggen! Is dat voor jou ook best een opgave? Blijf je maar doorwerken en kom je er aan het eind van de schooldag achter dat je eigenlijk nog lang niet klaar bent? Ben jij iemand die er later misschien spijt van heeft ‘ja’ gezegd te hebben? Door te proberen er voor iedereen te zijn, door er naar te streven iedereen te plezieren, bestaat de kans dat je niemand speciaal een plezier doet. En hoogst waarschijnlijk jezelf ook niet!
Belangrijke zaken eerst
Tijdens bijeenkomsten met leraren hoor ik vaak de verzuchting ‘als ik daar de tijd eens voor zou hebben’. Zou dat echt helpen, een dag van bijvoorbeeld 26 uur? Of blijf je dan al die dingen doen, en nog wat meer? Ga je dan echt een balans krijgen tussen werk en prive? Misschien moeten we er eens op een andere manier naar kijken: niet meer doen, maar alleen de juiste dingen doen. Of zoals Stephen Covey al vertelde: Doe de belangrijke zaken eerst!
Stephen Covey heeft het in zijn zeven gewoonten voor effectief leiderschap over eerst de belangrijke zaken doen. Maar ja… Betrap je je er op dat je vaak iets voor een ander doet (people pleaser) waardoor je niet aan je eigen werk toekomt? Uit onderzoek weten we dat de goede bedoelingen die je hebt vooral naar voren komen bij mensen die veel waarde hechten aan het maken en instandhouden van sociale relaties. Als je veel voor een ander doet, en daarbij soms jezelf verliest, bestaat de kans dat je het zicht op je eigen verlangens en behoeften kwijt te raken. Bovendien; hoeveel tijd heb je dan nog voor je eigen werk en gezelligheid?
Wat kan je wel doen, hoe kun je soms ‘nee’ zeggen?
1.Vraag je af waar je ‘ja’ tegen zegt.
Wat zijn je motieven om dat steeds maar weer te doen? Is dat omdat je je geaccepteerd wilt voelen? Verwacht je dat anderen iets voor jou gaan doen of ben je bang voor de consequenties als je ‘nee’ zegt? Bedenk wat er kan gebeuren als je een keer ‘nee’ zegt. Accepteer dan dat er iets niet gedaan wordt of dat de ander teleurgesteld is. Hierbij is het dus belangrijk om je einddoel voor ogen te houden! (gewoonte 2 van Covey).
2. Neem een pauze!
Als iemand een vraag aan je stelt, neem dan even tijd om diep te ademen en denkruimte te maken. Dat kan bijvoorbeeld door te zeggen ‘ik kijk even in mijn agenda’. Stel jezelf de vraag: past dit in mijn agenda, heb ik er voldoende energie voor, wat zijn eventuele korte- of lange termijn gevolgen. De meest belangrijke vraag: hoe voel jij je er bij als je jezelf prioriteit geeft? Zorg ervoor dat je proactief een korte denkpauze neemt! (gewoonte 1 van Covey).
3. Begin klein
Zeg eens ‘nee’ tegen een ‘koekje’ of een ‘drankje’. Daarmee oefen je assertiviteit. Probeer eens wat minder bescheiden te zijn door andere taal te gebruiken. Oefen in het vermijden van ‘ik denk dat’ en gebruik daarvoor ‘ik kies er voor om’…Covey noemt dit proactieve taal waarbij je heel goed kijkt naar wat binnen je cirkel van invloed ligt.
4. Ik kies!
Ik kies er voor is een actieve vorm van een actieve keuze. Als je dit gebruikt doe je een beroep op je positieve zelfbeeld; ‘ik kies er voor om dit weekend niet te werken’. Door voor deze proactieve houding te kiezen maak je een bewuste innerlijke keuze.
5. Wees eerlijk.
Leg aan de ander uit waarom je ‘nee’ zegt; ‘Ja ik zou je best willen helpen, helaas heb ik op dit moment daar geen tijd voor, omdat ik eerst mijn eigen werk wil afmaken’. Daarmee laat je zien dat anderen op dat moment afhankelijk zijn van jou, want als jij je eigen werk prioriteit geeft doe je dat voor die ander (je lesvoorbereiding, nakijkwerk etc.). Gaat het je lukken om te streven naar wat goed is voor jou én voor de ander? En wat doet die ander? Denken jullie win-win? (gewoonte 4 van Covey).
6. Hoe doen anderen dat?
Kijk goed hoe je collega’s ‘nee’ zeggen. Let maar eens een dag op hoe vaak, wanneer en op welke wijze, mensen ‘nee’ zeggen. Vraag je daarbij af of je echt iemand teleur stelt als je iets niet doet?
Lewis Carroll schreef het al: Toen Alice bij het Witte Konijn kwam op de vijfsprong vroeg ze aan het konijn welke weg te nemen. Op de vraag van het konijn waar ze naar toe moest gaf ze het antwoord dat ze dat niet wist. Waarop het konijn zei; ‘dan maakt het ook niet uit welke weg je neemt’. Covey benoemt in zijn derde gewoonte ‘belangrijke zaken eerst’. Om te weten wat je meest belangrijke zaken zijn is het belangrijk je doel te weten. Pas dan kan je proactief ‘nee’ zeggen op de vraag van de ander!
Door ‘nee’ te zeggen, zeg je waarschijnlijk ‘ja’ tegen die zaken die voor jou echt belangrijk zijn. Door ‘’ja’ te zeggen ontstaat ruimte in je hoofd en doe je de dingen vanuit jezelf. Dat levert werkplezier en rust op! Je maakt ruimte in je hoofd door eens wat vaker ‘ja’ tegen jezelf te zeggen. En misschien ervaar je dat nog wel het meest als je de balans werk en privé weer wat op orde hebt; Door op school vaker ‘ja’ te zeggen tegen de belangrijkste zaken houd je thuis tijd over voor het scherp houden van de zaag (gewoonte 7!).
Deze tekst is een bewerking van How to say no (S. Love); verschenen op www.psyche.com
