Lessen in Leiderschap van Lincoln (en wat je er op school mee kunt)
Bij CPS hebben we wat met het thema Leiderschap, niet in de laatste plaats door onze werk met Leader in Me scholen of het werken aan persoonlijk leiderschap in het vo en mbo. Omdat dat ook mijn werk is, ben ik altijd op zoek naar inspirerende verhalen over leiderschap. En zo strandde ik op de film Lincoln. Die had ik een paar jaar geleden al in de bioscoop gezien, maar nu online gekocht en opnieuw gekeken. Wat intrigeert me op het gebied van leiderschap in deze film? Ik kom tot 5 lessen in leiderschap van Lincoln. Laat me ze even noemen en daarna nog eens wat nadenken over wat u hier wellicht op uw (Leader in Me) school mee kunt.
Een leider vertelt een verhaal
Lincoln was een verhalenverteller. Zelfs op moeilijke momenten in zijn presidentschap vertelde hij aan zijn mensen verhalen. Hij vertelde verhalen om zijn standpunt duidelijk te maken. Ik vond het sterk. Natuurlijk zitten hier in een film geniale tekstschrijvers achter, maar de les is volgens mij dit: als je echt mensen in beweging wilt krijgen voor een hoger doel werken verhalen beter dan argumenten.
Een leider weet wat zijn prioriteit is
De film speelt zich af tijdens de Amerikaanse burgeroorlog waarin slavernij, of zo je wilt het afschaffen van slavernij, een scheidslijn aanbrengt tussen het Noorden en het Zuiden van de Verenigde Staten. De film noemt dit heel mooi een ‘test van de moderne democratie’. Het aantal doden in deze strijd is enorm. Want de oorlog werd letterlijk man-tegen-man uitgevochten. Lincoln wil vrede. En hij wil dat de slavernij wordt afgeschaft. Maar hoe doe je dat? Wat tamelijk geniaal wordt verfilmd is dat hij weet hoe hij zulke grote dromen moet omzetten in realiteit. Hij doorziet de situatie, heeft het overzicht en besluit: het gaat er allemaal om een wijziging van de grondwet door te voeren voor een bepaalde datum. Want er waren net verkiezingen geweest en – in onze termen – de Tweede Kamer was demissionair. Een aantal Kamerleden zou over een korte tijd de Kamer verlaten en kon daardoor stemmen met het hart, tegen de partijdiscipline in…
Ondertussen gebeurt er van alles aan politieke actualiteit rond de Oorlog. Lijkt vrede nabij, maar dan lijkt het afschaffen van de slavernij weer ver weg. Met alle beperkte kennis die ook Lincoln heeft leren we dit: een leider weet welk éne ding zijn echte prioriteit moet hebben om de rest in beweging te krijgen. En hij richt daar al z’n energie op.
Een leider gaat niet blind op zijn doel af
De scene (het verhaal zo je wilt) die mij het meest is bijgebleven is deze: Lincoln wordt op een dag verweten dat hij te veel politieke spelletjes zou spelen en dat hij meer zijn ‘innerlijke kompas’ moet volgen en een besluit moest nemen omdat het moreel juist zou zijn. Lincoln antwoordt met een verhaal: Een kompas geeft aan waar het absolute noorden is, maar niet wat je onderweg naar het noorden allemaal tegen kunt komen: moerassen, bergen, vijanden… Als je het noorden wilt bereiken zul je onderweg wel het een en ander moeten omzeilen aan gevaar, en daar is heel wat behendigheid voor nodig. Lincoln schuwde die behendigheid niet. Hij speelde ook politieke spelletjes. Tot aan het randje, en soms ook eroverheen. Hij was zich daar bewust van en kende daarin ook zijn beperkingen. Maar het ging hem daarbij niet om zichzelf, maar om zijn doel!
Een leider heeft oog voor mensen
Ik geloof dat regisseur Stieven Spielberg niet voor niets een paar scènes in de film heeft gezet waaruit blijkt dat Lincoln meer was dan een politiek strateeg. Hij had ook oog voor mensen, hij kende zijn volgers. Lincoln was een jurist. De film kent een paar mooie juridische redevoeringen. Vooral ook over de beperkingen van het prille democratische recht. Maar bottom-line wist Lincoln dat zijn macht kwam omdat mensen hem vertrouwen hadden gegeven. En hij kende de mensen. Bijzonder fraai is ook de relatie tussen Lincoln en een van zijn zoons (die gewoon binnen aanwezig was bij sommige vergaderingen) verfilmd.
Een leider offert
Lincoln had een droom, en hij had de macht om die droom te verwezenlijken. Toch was zijn leven zwaar en heeft hij zwaar geofferd als leider. De focus op zijn doel en het ingewikkelde navigeren en het leiden in een oorlog hebben Lincoln veel gekost. Ik denk dat zijn vrouw hun huwelijk anders had voorgesteld. Door de druk van de Oorlog en het werk verloren Lincoln en zijn vrouw een kind, waarbij de indruk ontstaat dat dit medisch te voorkomen was geweest. En uiteindelijk moet Lincoln de ultieme prijs betalen voor zijn leiderschap: op 14 april 1865 (Goede Vrijdag) werd Abraham Lincoln vermoord.
Dat waren mijn lessen. Vanuit mijn werk met Leader in Me scholen had ik bovenstaande lessen ook wel op kunnen schrijven met Covey’s 7 Gewoonten als taal. Er zitten er een heleboel in. Zoals de ‘cirkel van invloed’, het proactieve gedrag (Coveys 1e gewoonte) dat Lincoln laat zien en ‘het einde voor ogen houden’ (Gewoonte 2) in mijn tweede les over prioriteit.
Lincoln was ook een mooi voorbeeld van dat je pas effectief met anderen kunt samenwerken als je weet waar je zelf voor staat. De Covey kenners weten dat ik het over de Public Victory en de Private Victory heb. En misschien wringt het verhaal ook wel, als synergie zoveel slachtoffers moet kosten. Het lijkt mij een mooi gesprek in de klas waar geschiedenis en life skills elkaar ontmoeten…
Dus hierbij mijn tip voor de kerstvakantie: Lincoln! Gegarandeerde inspiratie. Puik acteerwerk. O ja, en natuurlijk kan een film van Steven Spielberg niet zonder fan-tas-tische muziek van John Williams.
Interessante links
De Wiki- pagina van Lincoln
De pagina van Lincoln op de site van het Witte Huis.
Plaats een reactie